Koreyada yashash uchun qo'llanma

Koreys oilalarining hayot-tarzi boshqa davlatlardan farqlanib turuvchi o’ziga xos xususiyatlari mavjud. Koreys oilalarining xususiyatini tushunib olsangiz Koreyada yashash ancha osonlashib, koreys madaniyatini tushunishda katta yordam beradi. Oilaviy madaniyatlar har bir oilada turlicha bo’lib, hududlarga qarab ham farq qiladi. Koreya an'anaviy tarzda qadimdan konfutsiylik madaniyatining ta’sirini olib kelgan. Shu bois, koreys oilalari madaniyatining konfutsiylik madaniyatiga ega bo’lgan boshqa davlatlar madaniyati bilan o’xshash tomonlari ko’p bo’lsa ham, sanoat rivojlanishi ildamlashgan hozirgi vaqtda koreys oilalari madaniyati ham borgan sari o’zgarib bormoqda.

Nikoh orqali oilaviy munosabatlari, turmush tarzi, dunyoqarashi o’zaro farq qiladigan kishilar bir oilani tashkil etadi. Shuning uchun oilaviy hayotga bo’lgan fikrdagi qarama-qarshiliklarni bartaraf qilib borish oilvaviy hayotning boshida muhim hisoblnadi. O’zaro boshqacha madaniyatga ega ikki shaxs bir-birini topib xalqaro nikohdan o’tgan holatda esa oilaviy hayotga bo’lgan fikrdagi qarama-qarshiliklar yanada kuchliroq bo’lishini yodda tutish lozim. Turmush o’rtog’ingiz bilan fikringiz to’g’ri kelmasligi bois oilaviy hayotda qiyinchililkar bo’lsa quyidagicha usulni tavsiya etamiz.

Koreyada boshqa davlatlardan farqli o’laroq, bir xil darajada bo’lsa ham vaziyatga qarab kishilarni turli xil so’zlar bilan chaqiradilar. Shuningdek, bunda sof koreys tili “chingho” va xitoy so’zlaridan aralash foydalaniladi. Shuning uchun “hoching” yoki “chiching”ni noto’g’ri ishlatsa tarbiyasiz kishiga o’xshab ko’ringanligi sababli e’tiborli bo’lib talab etiladi. “Hoching” bu biror kishini bevosita chaqirishda foydalaniladigan so’z bo’lib, “chiching” esa biron kishi haqida boshqa odamga gapirganda ishlatiladigan so’z va bu ikkala so’zni umumiy qilib aytganda “chingho” deyiladi.

Koreys tilida biron kishi bilan gaplashishda uning yoshi, munosabatlarining yaqinligi, lavozimiga qarab turlicha ifodalanadi. Bunday hollarda gaplashayotgan kishiga nisbatan hurmat (sizlash) va oddiy muomala gapidan foydalaniladi.

Oilaviy hayotda bolalarning tug’ilishi, to’y, janoza kabi turli hodisalar bo’ladi. Bu shaxsning o’zi va uning oilasi uchun muhim bo’lganligi sababli, bunday kunlarni xursandchilik bilan nishonlash yoki qayg’u bilan eslash odob doirasi hisoblanadi.

Koreyada milliy va zamonaviy uslubdagi to’y marosimlari mavjud bo’lib, milliy uslubdagi to’ylar hozirda deyarli yo’q bo’lib ketib, ko’pchilik zamonaviy uslubda to’y qiladi. Zamonaviy to’ylar to’y marosimi zali yoki mehmonxona, cherkov, ibodatxona va shu kabi joylarda qilinadi. Kuyov kostyum shim, kelin esa oq kelinlik libosini kiyib to’y o’tkaziladi. Zamonaviy to’y qilinsada kelin-kuyov ota-onasi, qarindoshlariga an’anaviy usulda ta’zim qiladilar. Bunday ta’zim “Pebek” deyiladi.

Biror kishi hayotdan ko’z yumsa o’tkaziladigan marosim hisoblanadi. Vafot etgan kishining oila a’zolari marosim kiyimini kiyib, marhumga esa marhumlarga kiydiriladigan maxsus kiyim kiydiriladi. Odatda bunday kiyimni yoshi o’tgan kishilar tiriklik vaqtlari tayyorlab qo’yadi. Dafn marosimi kiyimi xonadonlar va shuningdek viloyatlarga qarab farqlanadi. Ba’zi kishilar qanor matodan tikilgan kiyim kiyadi, ko’pchilik esa oq va qora kiyim kiyadi. Munsang (ta’ziya)ga boruvchi mehmonlar o’ta yorqin rangdagi kiyimlarni kiymaydi, qora va oq turdagi liboslar kiysa maqsadga muvofiq. Ta’ziya bildirayotganda vafot etgan kishining oila a’zolari tayyorlagan usul orqali ibodat va ta’zim qilish bilan hamdardlik bildiriladi. Sharoitga qarab “ta’ziya puli” (naqd pul) ham beriladi.

Olamdan o’tgan ota-onasi uchun marosim marhum vafot etgan kun yoki 1 kun oldin kechasi o’tkazilib, usuli turli. Qatnashuvchilar kamtarona kiyinib marhumni yodga oladi. Oilaviy an’analar, shaxsning diniga qarab marosimda farq bo’lishi mumkin.