Солонгост амьдрахад зориулсан гарын авлага

Солонгост нэг айлын орон сууц, нийтийн угсармал орон сууц, офистел, олон айлын орон сууц зэрэг янз бүрийн хэлбэрийн орон сууц бий. Сүүлийн үед хотод амьдарч буй солонгосчууд илүү тав тухтай амьдрахын тулд угсармал орон сууц зэрэг нийтийн орон сууцанд амьдрахыг илүүд үздэг байна. Солонгосчууд хувийн орон сууцтай байхыг ихэд чухалчилдаг. Солонгост орон сууц маш үнэтэй бөгөөд хөдөөний байрнаас хотын байр хавьгүй илүү үнэтэй байдаг

Орон сууцыг худалдан авахдаа байршил хийгээд зүг чиг, зам тээврийн ая тухтай байдал, орчны тохижилт зэргийг сайтар шинжих хэрэгтэй. Худалдан авах гэж буй орон сууцаа сонгосны дараа тухайн орон сууцныхаа үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаа зэргийг гаргуулж аван эзэмших эрх нь хүчинтэй эсэх, тус байрыг барьцаанд тавьсан эсэхийг шалгах хэрэгтэй. Ингэснээр хожим хүндрэлтэй байдалд орохоос сэргийлнэ. Хамгийн сүүлд нь орон сууц худалдан авах гэрээг үйлдэхдээ шаардлагатай заалтуудыг нарийн тодорхой оруулах хэрэгтэй. Ингэх нь хожим ямар нэгэн хохирол амсахаас хамгаалж чадна.

Солонгос хэлээр “Жонсэ” гэдэг бөгөөд зөвхөн Солонгост л байдаг түрээсийн өвөрмөц хэлбэр юм. Байрны эзэнд тодорхой хэмжээний мөнгийг барьцаа болгон өгч, тодорхой хугацааны турш тухайн байранд оршин сууж байгаад гэрээний хугацаа дуусвал барьцааны мөнгөө эргүүлж авна. Нэг хэсгээр(1 давхар эсвэл 1-2 өрөө)нь болон бүхэл бүтэн байрыг тэр чигээр нь ч түрээслэн авч болно. Байрыг бүтнээр нь түрээслэх тохиолдолд барьцааны мөнгө байрны үнийн 40-80%-тай тэнцдэг. Байр түрээслэх гэрээний хугацаа нь ихэвчлэн 2 жил(офистел 1 жил) байдаг бөгөөд түрээслэгч тал эхэлж гэрээгээ цуцлаагүй тохиолдолд байрны эзэн тухайн 2 жилийн дотор гэрээгээ цуцлах эрхгүй гэсэн заалт хуулинд байдаг. Өөрөөр хэлбэл, “Орон байр түрээслэх тухай хуулийн” дагуу орон сууц хөлслөгч 1 жилийн гэрээ хийсэн байсан ч гэлээ хэрэв өөрөө хүсвэл 2 жилийн турш тухайн байранд амьдрах эрхтэй.

Орон сууцны зах зээлд түгжигдмэл байдал үргэлжлэн, хадгаламжийн хүү бага хэвээр байгаагаас болж түрээслэгчид өмнө бүтэн барьцаатай түрээслэдэг байсан байрны бүтэн барьцааны нэг хэсгийг сарын түрээс болгоод сар бүр түрээсийн мөнгө авдаг хэлбэр сүүлийн үед ихэд дэлгэрээд байгаа бөгөөд 10 байрны 3 нь ийм хагас барьцаатай түрээсний байр гэж үзэхэд болно. Өөрөөр хэлбэл бүтэн барьцааны нэмэгдсэн үнийг сарын түрээсэнд шилжүүлэн тооцож (ихэнхдээ банкны хадгаламжийн хүүгээс 2 дахин их) авдаг болсон. Жишээлбэл 300 саяын бүтэн барьцаа 2 жилийн дотор 400 сая болж өсөх тохиолдолд өссөн 100 сая воныг сарын түрээсэнд шилжүүлэн тооцож 300 сая воны барьцаан дээр сар бүр 400~600 мянган воны түрээс авч байна.

Солонгосоор “Волсэ” гэдэг бөгөөд тодорхой хэмжээний барьцаа төлөхийн зэрэгцээ сар бүр түрээсийн төлбөр төлдөг түрээсийн хэлбэр юм. Нэг ижил байрны хувьд барьцааны мөнгөний хэмжээ нь бүтэн түрээснийхээс хямд байдаг. Гэрээ байгуулах үедээ байрны эзэнтэй сайн ярилцаж тохиролцож чадвал барьцаа болон сарын түрээсийн хэмжээг. зохицуулж болно. Барьцааны мөнгө их бол түрээсийн хэмжээ багасч, барьцааны мөнгө бага бол сарын түрээсийн мөнгө тэр хэмжээгээр ихэсдэг. Сарын түрээс нь өрөөний том жижиг, тоо хэмжээ, тоноглол зэргээс хамаарч бага зэрэг ялгаатай байдаг. Бүтэн барьцаатай түрээсийн байр болон сарын түрээсийн байр хөлслөх гэрээнд бусад ахуйн хэрэгцээний хангамжийн зардал (цахилгаан, ус, газ, телефон утас, интернэт, телевиз г.м) багтдаггүй учир үүнийг түрээслэгч өөрөө төлөх ёстой.

Компани болон сургуулиас бэлдэж өгдөг байрыг хэлнэ. Гадаадад хөрөнгө оруулагч дадлагажигч(D-3 визтэй) болон хөдөлмөрийн гэрээгээр мэргэжлийн ажил эрхлэхээр ирсэн ажилчинг(E-9 визтэй) компаниас нь орон байраар хангадаг. Гэхдээ ажиллуулж байгаа компани нь гэрээт ажилчдыг заавал орон байраар хангах үүрэг хүлээдэггүй.

Солонгост байр олох, хөлслөх олон янзын арга бий. Гудамжинд наасан зарын дагуу өөрийн биеэр очиж уулзан хөлсөлж болохын зэрэгцээ үл хөдлөх хөрөнгө зуучлах газраар зуучлуулан хөлсөлж бас болдог. Зуучлуулан олох арга нь хамгийн өргөн дэлгэрсэн арга юм. Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлах газрын зуучлагчид хүссэн хэмжээтэй байрыг, хүссэн газар, хүссэн өртгөөр тань олж өгөх ба түрээсийн гэрээ байгуулахад хэрэгтэй бичиг баримтыг бүрдүүлж өгдөг. Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлалын газраар зуучлуулсан тохиолдолд тухайн сууцны үнэ өртөгөөс шалтгаалан хуулиар заасан зуучлалын хураамжийг төлөх хэрэгтэй байдаг тул интернетээр урьдчилан зуучлалын хураамжийг мэдэх нь зүйтэй.

Гэрээг нь гэрийн эзэнтэй хийх хэрэгтэй. Гэрээнд амьдран суух хугацаа, байрны барьцааны мөнгө, сарын түрээс гэх мэт бичигдээстэй байна. Гэхдээ заавал гэрийн эзэнтэй шууд гэрээ хийлгүйгээр урьд нь амьдарч байсан түрээслэгчтэй гэрээ хийсний дараа тэр хүндээ байрны барьцааны мөнгөө өгөх тохиолдол ч бий. Энэ тохиолдолд, хэрвээ гэрийн эзэн тэрхүү гэрээг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэвэл барьцааны мөнгийг эргүүлэн авах боломжгүй. Тиймээс гэрээг хийхдээ заавал тухайн байрны эзэмшигч нь хэн бэ гэдгийг шалган эзэмшигч, эзэмшигчийн итгэмжлэсэн хүн гэсэн (тамга болон итгэмжлэл)-ийг шалгаж үзсэний дараагаар гэрээ хийх хэрэгтэй. Үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаан дээрээс тус орон сууцны эзэмшигч хэн болохыг мэдэж болно. Уг лавлагааг интернэтээс хэвлэн авах боломжтой. Үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагааг анх гэрээний мөнгө төлөхдөө, үлдэгдэл мөнгөнөөс дундуур нь хэсэгчлэн төлөхдөө, үлдэгдэл мөнгийг барагдуулан төлөхийн өмнө тус тус дахин шалгах нь зүйтэй.

Гэрээ байгуулахаас өмнө үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагааг үзэж шалгах нь орох гэж байгаа байрныхаа янз байдалтай танилцахаас илүү чухал зүйл юм. Үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаанд байрны эзний нэр, хаяг, байрны талбайн хэмжээ, бүтэц, байрны эзний өртэй эсэх зэргийг бичиж оруулсан байдаг. Үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагааг ихэнхдээ бүртгэлийн албан дээр биеэр очилгүй голдуу интернет(www.iros.go.kr, Дээд шүүхийн интернет гм) -ээс авч болдог. Яаж авахыг сайн мэдэхгүй бол танил солонгос хүмүүстээ хэлж авхуулаарай.

Гэрээний мөнгийг хэд байхыг тусгайлан хуульчилаагүй ч ерөнхийдөө барьцааны мөнгөний 10% байдаг. Барьцаа мөнгө 2,000,000 вон гэж бодоход гэрээний хийхэд 200,000 вон болно. Үлдсэн 1,800,000 воноос нэгээхэн хэсгийг байрандаа орохын өмнө өдөр товлон тушааж, үлдсэнийг нь байрандаа орох өдрөө өгдөг. Байрандаа орох өдрөө үлдэгдэл мөнгийг нэг мөсөн төлөх тохиолдол ч бий. Мөнгөний баримтыг заавал хадгалж байгаарай.

Гэрээний хугацаа дуусахаас өмнө нүүх шаардлагатай үе хааяа тохиолддог. Энэ тохиолдолд байрны эзэн барьцаа мөнгийг эргүүлж өгөнгөө үлдсэн хугацааны сарын түрээсийг суутгаж ч болох юм. Ойролцоогоор барьцааны мөнгө 2 сая, сарын түрээс 150,000 воны байранд амьдарч байгаад гэрээ дуусахаас 3 сарын өмнө нүүхээр боллоо гэж бодъё. Шинээр түрээслэх хүн нь тодорхой болвол ямар ч асуудал үүсэхгүй ч, тэгээгүй тохиолдолд гэрийн эзэн байрны барьцааны мөнгөнөөс, үлдсэн 3 сарын сарын түрээс 450,000 вон (150,000х3 сар)-ыг хасан 155,000 воныг л эргүүлэн өгөхөд хууль зөрчлөө гэж хэлэх боломжгүй юм. Харин гэрээний хугацаа дуусч, дуусгавар болсон өдрөөс өмнө дор хаяж 1 сарын өмнө нүүнэ гэдгээ хэлсэн хэдий ч шинэ түрээслэгч олдоогүй гэсэн шалтгаанаар барьцааны мөнгийг өгөхгүй байх явдал бол хууль бус үйлдэлд тооцогдоно. Энэ тохиолдолд иргэний шүүхэд гомдол гарган шүүхийн шийдвэрийн дагуу мөнгөө буцаан авах боломжтой. Гэвч шүүхийн шат дамжлага төвөгтэй, ажил явдал ихтэй байдаг тул хэрвээ ийм явдал тохиолдвол зөвлөгөө өгч дэмжлэг үзүүлэх байгууллага(www.klac.or.kr, Солонгосын Хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх корпораци)-д хандах нь зүйтэй.

Олон соёлт гэр бүлийнхнийг орон байртай болох боломжоор хангахын тулд тусгай хөнгөлөлт үзүүлдэг. Энэ нь энгийн хүмүүстэй өрсөлдөхгүйгээр орон байрыг худалдан авах боломжийг олгох тогтолцоо юм.

Солонгосын цахилгааны залгуурын цахилгаан хүчдэл ихэвчлэн 220 вольт байдаг. Хэрэв цахилгаан хэрэгсэл 110 вольтын зориулалттай бол залгуурыг 220 вольтоос 110 вольтоор бууруулж өгдөг хувиргагч трансформатор хэрэгтэй.

Бүх орон байранд цахилгааны улмаас гардаг гал түймрээс урьдчилан сэргийлдэг цахилгаан тусгаарлагч гэж хамгаалах төхөөрөмж байдаг. Цахилгаан хэрэглээний хэмжээ хэт их байх юм уу, цахилгаан гүйдэлд асуудал гарвал унтраалга автоматаар унтарч, цахилгаан тасардаг. Энэ төхөөрөмж хэвийн ажиллахгүй үед аюул гарч болзошгүй байдаг тул шинээр байр хөлслөхдөө цахилгаан тусгаарлагч нь хэвийн ажиллаж байгаа эсэхийг заавал шалгах хэрэгтэй. Шалгах арга нь тун амархан. Гал хамгаалагчийн шалгах товчлуур(улаан өнгөтэй, богино холбооны тусгаарлагч нь ногоон өнгөтэй)-ыг дарж үзэхэд болно. Унтраалга доошоо бууж байвал хэвийн, буухгүй байвал хэвийн бус гэсэн үг юм.

Өвлийн улиралд ундны усны хоолой, тоолуур хөлдснөөс ус ашиглах боломжгүй болох явдал заримдаа гардаг. Үүнээс сэргийлэхийн тулд дараах зүйлсийг анхаарна уу.

Хийн хоолойны хаалтыг нээсний дараа плиткаа асаана. Хэрэглэж дуусмагцаа хийн хоолойг заавал хаана. LPG газ, хотын газыг ашиглахдаа газны аюулгүй байдлыг шалгаж байх нь их чухал Газ алдаж байна уу гэдгийг шалгая гэвэл гал тогоонд хэрэглэдэг угаагч шингэнийг 1:1 устай хольсны дараа гуурс холбодог хэсэгт түрхэж үзнэ. Ямар ч өөрчлөлтгүй бол хэвийн, хөөс гарвал газ алдагдаж байна гэсэн үг учраас шууд засах хэрэгтэй.
Төвийн шугаманд холбогдсон газ ашигладаг айлд 6 сард нэг удаа газны компаниас аюулгүйн шалгалт хийхээр ирдэг(хэрэглэсэн хэрэглээг сар бүр бүртгэнэ). Энэ үед аль болох гадагш гаралгүйгээр гэртээ байж байгаад газны аюулгүй эсэхийг заавал үзүүлж шалгуулаарай. Гал тогооны газны хэрэгслийг буруу ашиглавал том аюул осолд хүргэх тохиолдол их байдаг. Газрыг ашиглаж дууссаны дараа гал унтарсан эсэхийг ямагт шалгаж, голын цоргыг сайн хааж байхыг зуршил болгох хэрэгтэй

Зөөврийн зориулалттай плиткэнд энэхүү газыг хэрэглэдэг. Газыг буруу хийснээс болж хий алдагдах нь олонтоо тул галын хэмжээ бага байх юм уу газ үнэртэж байвал даруй шалгаж үзэх хэрэгтэй. Бутаны хийн лаазыг хаяхдаа, эхлээд хогийн саванд хийхээс өмнө агааржуулалт сайтай гадаа талбайд цоолоод орхино.

Ихэнх газны осол газны тоног төхөөрөмжийн ашиглалтанд анхаарал тавиагүйгээс болж хий алдах явдлаас үүдэлтэй байдаг. Газанд угаартах, дэлбэрэх зэрэг ослуудыг энд дурдаж болно. Хий алдагдаж байгаа эсэхийг шалгаж үзээд алдагдаж байгаа нь илэрэх л юм бол тэр даруй доорх арга хэмжээг аваарай.

Ихэнх айлуудад суурилагдсан байдаг ердийн халаалтын төхөөрөмж бөгөөд шалны доор халуун усны хоолой суурилуулан халуун усыг эргэлтэд оруулснаар өдөр тутмын амьдралд хэрэгцээт халуун усаар хангадаг.

Эдгээрт шахмал түлш ашигладаг шахмал түлшний бойлер, тос ашигладаг тосон бойлер, шингэрүүлсэн хий хэрэглэдэг хийн бойлер, төвийн шугаманд холбогдсон хийн бойлер орно. Шахмал түлшний бойлер хямд үнэтэй ч түлшийг цаг тухайд нь сольж байх ёстой учир ашиглахад төвөгтэй байдаг. Тосон бойлер болон хийн бойлер зардал ихтэйн дээр тос, хий дуусах бүрт захиалах хэрэгтэй болдог муу тал бий. Эдгээрээс хэрэглэхэд хамгийн хамгийн тохиромжтой нь төвийн шугаманд холбогдсон бойлер болно. Хотын төвөөс хангадаг хий нь шугаман хоолойгоор дамжин айл өрх бүрт түгээгддэг тул ахуйн хэрэгцээнд болон халаалтын аль алинд хэрэглэж болно. Үнэ ч хямд байдаг. Байр хайхдаа газ нь төвийн шугаманд холбогддог эсэхийг асууж тодруулаарай. Төвийн шугаманд холбогдсон байрны сарын түрээс бага зэрэг үнэтэй байдаг хэдий ч халаалтын зардал хэмнэх бололцоотой юм.

Цахилгаан зуух болон цахилгаан дэвсгэрийг дулаацуулах зорилгоор их хэрэглэдэг. Гэвч цахилгаан их зарцуулдгаас тогны мөнгө их гарч, мөн цахилгаан соронзон долгион ихээр ялгаруулдаг тохируулж хэрэглэх хэрэгтэй. Цахилгаан зуух болон цахилгаан дэвсгэрийг удаан хугацаагаар асаалттай байлгах нь гал гарах эрсдэл бий болгодог тул анхаарна уу.

Хийн халаагуурыг өрөө, ажлын байрыг халуун дулаан байлгах зориулалтаар их хэрэглэдэг. Хийн халаагуураа асаалттай нь орхиж унтахаас болгоомжилоорой. Унтаж байхдаа хүчил төрөгчийн дутагдалд орж осолдох аюултай гэдгийг байнга сана. Бас өрөө байраа байнга агааржуулж байхаа мартуузай.

Суурин утас тавиулахыг хүсвэл, утас тавиулах хүсэлт хүлээн авдаг 100 (KT), 106(SK бродбанд) дугаарууд руу шууд залгаарай. Солонгосын хаанаас ч залгасан болох бөгөөд шууд лавлах төвтэй холбогдоно. Утасны төлбөрөө сар бүр банк руу явахгүйгээр хадгаламжийн дансны автомат шилжүүлгийн аргаар, эсвэл интернетээр (www.giro.or.kr ☎1577-5500) төлж болно.

Ихэнх гадаад иргэдэд лизингээр гар утас худалддаггүй. Тиймээс бэлэн мөнгөөр худалдаж авах л боломжтой. Гадаад иргэний үнэмлэхтэй хүн өөрийн нэрээр гар утасны дугаар худалдан авч болох хэдий ч үнэмлэхгүй бол боломжгүй. Ийм тохиолдолд картны утас буюу ярих төлбөрөө урьдчилан төлдөг гар утсыг ихэвчлэн худалдаж авдаг.

Тодорхой хэмжээний мөнгөөр цэнэглэгдсэн картыг худалдан авсны дараа гар утсандаа тухайн картны дугаарыг оруулж тэр хэмжээгээр нь ярьж болдог энэ утас ердийн гар утсыг бодвол бүртгэлийн хураамж, суурь хураамж байхгүй ч гэсэн ярианы төлбөр нь нэлээн үнэтэй. Картны утас хэрэглэе гэвэл 1 сард дор хаяж 10,000 воноор цэнэглэх хэрэгтэй. Утасны төлбөр 10,000 воны дотор гарсан ч дараагийн сард үлдэгдэл нэгжийг хэрэглэх боломжгүй байдаг. Гар утасны үнэ бүтээгдэхүүнээсээ шалтгаалаад олон янз байдаг. Гар утсыг гадаад ажилчид олноороо ажилладаг үйлдвэрийн орчимд байх дэлгүүр, гадаад хүнсний барааны дэлгүүр, шуудан(Борлуулалтын боломж нь бүс нутгаас хамаарч өөр өөр байдаг. ☎1588-1300 дугаараас лавлах шаардлагатай) утасны оператор компаний утас борлуулах дэлгүүрүүдээс худалдан авч болно.

Таксфон утас хэрэглэе гэвэл зоосон мөнгө юм уу карт хэрэгтэй. Цагаа зөв сонгож чадвал олон улс руу хямдаар ярьж болох юм. Хот доторх суурин утас руу ярихад 180 секунд тутам 70 вон гар утас руу ярихад 38 секунд тутам 70 воны төлбөр гардаг.

Бүх таксфон утсанд яаралтай үед хэрэглэх зориулалттай улаан өнгийн товчлуур байдаг. Карт болон зоосон мөнгө байхгүй үед уг товчлуурыг дарж гэмт хэрэг, гал түймэрийн тухай мэдээлж бас тусламж хүсэж болно. Заавал цээжлэх ёстой утасны дугаарууд:

Гадаад улс руу интернэтээр болон олон улсын ярианы картаар ярих нь хямд төсөр тусдаг. Олон улсын ярианы картыг гадаадынхан олноороо үйлчлүүлдэг дэлгүүр болон 24 цагын дэлгүүрүүдэд худалдаалдаг.

Солонгосын олон нийтийн телевизийн өргөн нэвтрүүлэг(KBS, MBC, SBS) телевизийн нэгдсэн нэвтрүүлэг, кабель, бүс нутгийн утсан кабелийн телевизийн нэвтрүүлэг, хиймэл дагуулын нэвтрүүлэг(Sky Life) гэх мэт олон төрлийн нэвтрүүлгийн сувгууд бий. Сүүлийн жилүүдэд интернетэд суурилсан IPTV ихэд дэлгэрээд байна. Зарим бүс нутгийн утсан кабелийн телевиз болон IPTV компаниуд өндөр хурдтай интернет үйлчилгээг хамт санал болгодог. Кабель болон интернет үйлчилгээг багцаар нь сонговол бусад компаниас хамаагүй хямд өртөгөөр тавьж өгдөг. Зөвхөн интернэт ашиглах гэж байгаа бол харилцаа холбооны компани тус бүр бага сага үнийн зөрөөтэй байдаг тул сайтар харьцуулж үзэсний дараа шийдвэрээ гаргаарай. Гэртээ интернэт холбуулахад хүндрэлтэй бол хэрэгцээтэй үедээ интернэт кафенд очиж үйлчлүүлж болно. Интернэт кафе 24 цагийн турш ажилладаг бөгөөд 1 цагт 1,500~2,000 воны үнэтэй байдаг.

Хогоо хаяхдаа дахин боловсруулан ашиглаж болох хогноос бусдыг ердийн хог гэж ялган хог хаягдлын зориулалтын уутанд хийж хаяна.

Хоолны хог хаягдал, дахин боловсруулах бүтээгдэхүүнээс бусад ердийн хогыг ялган хогны зориулалтын уутанд хийж хаяна.

Орон сууцны талбайнаас хамаарч, хог хаягдалаа ялгах, хүнсний хог хаягдлыг хогийн уутанд хийх, эсвэл нэг удаагийн хүнсний хог хаягдлын саванд тавидаг. Хот, сум, дүүрэг бүр хоолны хог хаягдал хаях журам гарган мөрддөг.

Дахин боловсруулан ашиглаж болох хогонд цаас, шилэн сав, төмөр, гялгар цаас, баглаа боодол(Гурвалжин хэлбэрийн дахин ашиглах тэмдэглэгээ дотор PP, OTHER, LDPE зэрэг ангилан ялгах тэмдэг тавьсан тохиолдолд), хуванцар(хуванцар сав, хөөсөнцөр(EPS), сав баглааны хөөсөнцөр, бусад хуванцар сав(тараг, угаалгын бодисны сав гм) орно. Ундааны сав, лааз зэргийг доторхыг хатаасны дараа хаяна.

Хэрэглэхээ больсон тавилга юм уу цахилгаан бараа гэх мэт эзэлхүүн ихтэй том хогнуудыг хорооны Иргэдэд үйлчлэх төвөөс тусгай наалт авч наан гэрийнхээ урд талд тавьдаг. Тусгай наалтын үнэ нь том хогны төрөл хийгээд эзэлхүүнээс шалтгаалан өөр өөр байна. Зарим бүс нутагт уг наалтыг тодорхой нэг дэлгүүр(супермаркет г.м)-т худалдаалах нь бий. Нийтийн угсармал орон сууцанд амьдардаг иргэд орон сууц ашиглалтын конторт зохих төлбөрийг нь төлчихвөл конторыхон хаяж өгдөг.